Symbol miasta - Wieża Króla Fryderyka Augusta

Eksperci w sprawie wieży na górze Löbauer Berg

"...żeliwny obiekt bardzo rzadkiego rodzaju...", żeliwna wieża widokowa w Löbau w Saksonii, która została zbudowana w 1854 r., zaledwie trzy lata po jej modelu technicznym, londyńskim Crystal Palace Paxtona. Ta ośmiokątna, niemalże siatkowa, przezroczysta struktura, która wygląda jak filigranowa pagoda, jest jedyną żeliwną wieżą obserwacyjną w Europie. Podobnie jak dzieło Paxtona, jest to montaż, dzieło rzeźbiarza i modelarza Marquarta z odlewni Bernsdorf"

- wyciąg z przemówienia prof. Sperlicha, czerwiec 1993 r. w Wismarze.

Dane techniczne:

  • 28 metrów wysokości
  • średnica 4 metry
  • kształt ośmiokątny
  • osadzona 8 metrów w skale
  • 4 piętra w środku
  • 3 galerie na wysokości 12, 18 i 24 metrów
  • 120 stopni - schody spiralne

Użyto ponad 1000 pojedynczych części pokrytych ołowiem o wadze 70 ton, które nie są przykręcane ani nienitowane. Architektura wieży nawiązuje do neo stylu XIX wieku, który opiera się głównie na bizantyjskiej i gotyckiej ornamentyce.

Godziny otwarcia:

  • od maja do września (od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-20:00 | sobota, niedziela 9:00 - 22:00)
  • od października do kwietnia (od poniedziałku do piątku w godz. 10:00-18:00 | sobota, niedziela w godz. 10:00-20:00)

Wstęp: 2,00 Euro

Gusseiserner Turm

Około 1850 roku narodził się pomysł budowy wieży widokowej na górze Löbauer Berg. W 1853 roku projekt przybrał konkretną formę. Rozmawiano o wyglądzie i finansowaniu budowy. Przedstawiono plany budowy wieży kamiennej i żeliwnej, a ostatecznie wybrano wersję żeliwną.

Ale problemem było finansowanie budowy. Jeden człowiek postanowił wziąć projekt wieży w swoje ręce. Był to mistrz piekarnictwa Friedrich August Bretschneider z Löbau (ur. 1805 r.). Po negocjacjach między nim a radą miasta budowa mogła się rozpocząć w 1854 roku.

12 stycznia 1854 r. przystąpiono do porządkowania miejsca, w którym później miała się znajdować wieża. Dzięki drzewu wspinaczkowemu ustawionemu na wysokości projektowanej wieży, znaleziono najlepszy punkt widokowy na górze. Kolumny nośne zakotwiczono w skale na głębokości ośmiu metrów, a z 80 metrów kwadratowych drewna wzniesiono rusztowanie w kształcie ośmiokąta do budowy wieży. W lutym król Saksonii Fryderyk August wyraził zgodę na umieszczenie na wieży jego imienia oraz na dołączenie do niej saksońskiego herbu. Z okazji 57. urodzin króla, 18 maja 1854 r. uroczyście zainstalowano żelazną kotwę gruntową. Na początku czerwca rozpoczęto budowę wieży. Pomimo ówczesnych możliwości technicznych, montaż trwał tylko dwa i pół miesiąca.

Wbrew oczekiwaniom budowa kosztowała w sumie około 25.000 talarów - niełatwe zadanie dla mistrza piekarskiego i tym bardziej honorowe. Aby zarobić tę sumę, Bretschneider musiałby upiec i sprzedać około 1,6 miliona kilogramów chleba.

Inauguracja wieży musiała zostać przełożona z 1 sierpnia na późniejszy termin, ponieważ król Saksonii podczas pobytu w Alpach Tyrolskich doznał śmiertelnego wypadku. W cieniu tego wydarzenia, inauguracja miała miejsce 9 września 1854 roku. "Gusseiserne" zostało entuzjastycznie przyjęte przez gości krajowych i zagranicznych. Jednak Bretschneider nie doświadczył już tego rozkwitu, zmarł 22 lipca 1863 roku.

W 1870 r. miasto przejęło wieżę. Löbau zapłaciło spadkobiercom 2000 talarów i przyznało wdowie po Bretschneiderze dziesięcioletnią rentę w wysokości 100 talarów rocznie. W 1875 roku wieża otrzymała osiem miedzianych tablic orientacyjnych na parapecie górnej galerii. W 1889 roku obraz i złocenie zostały odnowione po raz pierwszy. Budynek restauracji został wzniesiony w 1902 roku.

W 1964 roku przeprowadzono dalsze prace remontowe. Ponad 300 pojedynczych części zostało odlanych na nowo, odnowiono malunki i złocenia. Ze względów statycznych stalowe taśmy ochronne stały się konieczne w 1985 roku. Odpadające elementy i rdza spowodowały, że wiosną 1992 roku wieża musiała zostać zamknięta dla zwiedzających i konieczna była jej kompleksowa rekonstrukcja.

Demontaż rozpoczął się 9 września 1993 roku. Części wieży były piaskowane, co pokazało, które części mogą być ponownie wykorzystane. Części nośne zostały odlane na nowo. Mieszkańcy Löbau i inni entuzjaści wieży zdołali, przy dużym wsparciu i darowiznach, odbudować swój klejnot. Hojne darowizny ówczesnego Urzędu Dzielnicowego w Zittau, Urzędu Ochrony Zabytków oraz hojne wsparcie ze strony kraju związkowego Saksonia, umożliwiły odbudowę. Odpowiedzialna za to była lipska spółka "Fach und Werk, Beratungs-, Planungs- und Servicegesellschaft für Denkmalpflege mbH", z udziałem 29 firm z branż specjalistycznych - głównie z regionu.

Po upływie zaledwie jednego roku wieża została ponownie otwarta 9 września 1994 roku, 140 lat po jej wybudowaniu. Żeliwna wieża ponownie zaprasza do obejrzenia Górnych Łużyc aż do czeskich Karkonoszy. Zgodnie z mottem Friedricha Augusta Bretschneidera: „Im dalej sięga wzrok, tym spokojniejsze serce”.

Blick Gusseiserner Turm

Architekt Friedrich August Bretschneider jun.

Bretschneider

Rzeźbiarz i modelarz C. W. Marquart

Właściciel huty żelaza Bernsdorf Ludwig von Klitzing

Mistrz hutnictwa w Bernsdorf G. Grieshammer

Instalacja, cyzelowanie, montaż Geisler

Główny budowniczy Carl Gottlieb Lippert

Murarz brygadzista Friedrich Wagner

Mistrz murarski Kleint

Brygadzista Gottfried Rönsch

Rusztowanie Gottfried Rönsch

Wieża króla Fryderyka Augusta - odrodzenie 1993-1994 r.

Odpadające części i rdza spowodowały, że wiosną 1992 roku wieża musiała zostać zamknięta dla ruchu turystycznego.

Celem było ponowne otwarcie atrakcji miasta dla zwiedzających z okazji 140 rocznicy jego powstania 9 września 1994 roku. Sprawozdanie z analizy strukturalnej potwierdziło: tylko kompletny demontaż gwarantuje bezpieczną rekonstrukcję. W ten sposób wyznaczono kierunek prac i napięty harmonogram wyjątkowego międzynarodowego wyzwania dla wszystkich zaangażowanych stron. 9 września 1993 roku, dokładnie rok przed terminem ukończenia budowy, burmistrz Löbau, Dietrich Schulte, przekazał symbolicznie klucz do wieży, a tym samym wieżę na rok, generalnemu wykonawcy, firmie Fach & Werk z Lipska. Z tym momentem rozpoczął się demontaż pierwszej części, latarni wieżowej, pod kierunkiem brygadzisty (Richtmeisters) Milkowskiego.

Demontaż

Podczas demontażu wszystkie części wieży zostały dokładnie oznaczone i zmagazynowane w hali byłej Ludowej Armii Narodowej. Dokładnie było to: 112 słupów głównych, 64 płyty boczne, 184 segmenty schodów, 170 części głównych platform i poręczy, rozpórki, kotwy i drobne części o łącznej masie 70 ton. Wspólnym celem wszystkich zaangażowanych stron było ponowne użycie jak największej ilości oryginalnej substancji.

Renowacja

Piaskowanie rozpoczęte wiosną 1994 roku ujawniło uszkodzenia. W rezultacie m.in. w tralkach platform widokowych pojawiły się otwory wydmuchowe (wgłębienia powstałe w procesie odlewania), a duże płyty ozdobne miały pęknięcia w obszarze skrzydeł. Wszystkie istotne części nośne i statycznie zostały odlane na nowo. Są to wszystkie pierścieniowe elementy kotwiące, 50% stopni schodów i płyty platform widokowych. Zupełnie nowa, ale istotna dla statyki: tak zwana "wieża wewnętrzna”, czyli stalowe kolumny, które pochłaniają siły rozciągające wieży, zostały wstawione do starych, wewnętrznie wydrążonych kolumn żeliwnych. Umożliwiło to naprawę i ponowne wykorzystanie wszystkich starych żeliwnych kolumn.

Odbudowa

Pierwsze gotowe elementy przewieziono na plac budowy i wstępnie zmontowano poszczególne części. W dniu 16 maja 1994 roku burmistrz Löbau, pan Schulte, ustawił pierwszą nową/starą odlaną kolumnę. Płyty ozdobne, ponownie odlane od spodu z ołowiem i zakryte po bokach, otrzymały dodatkową akrylową warstwę uszczelniającą na połączeniach elementów, aby zapobiec wnikaniu wody. Podczas gdy prace montażowe na środkowym i górnym podeście były jeszcze w toku, sześciu konserwatorów z tego regionu rozpoczęło złocenie najniższych płyt.

Nowa inauguracja

Wieża znowu stoi, praca została zakończona. „König-Friedrich-August-Turm" została oddana do użytku w dniu 9 września 1994 roku. Uroczyste przekazanie wieży burmistrzowi przez firmę Fach & Werk przeprowadzono w taki sam sposób, jak na początku przejęcia, z symbolicznym przekazaniem kluczy. Wszystkie osoby zaangażowane w budowę wykazały się wysokim poczuciem odpowiedzialności i wielką starannością w obchodzeniu się z historyczną tkanką budowlaną. Wysoki stopień ponownego wykorzystania oryginalnych części (około 80%) ilustruje wrażliwość, z jaką obchodzono się z wieżą przez cały okres przebudowy.

Osiem tablic na żeliwnej wieży króla Fryderyka Augusta to m.in. podziękowania dla budowniczych...

Wkrótce przedstawimy tu historię ośmiu tablic pamiątkowych.

Seite teilen:
Facebook Twitter

Stadtwerke Löbau Logo - Partner der Stadt Löbau
Messepark Löbau Logo - Partner der Stadt Löbau
WOBAU Logo - Partner der Stadt Löbau